استر

استر چیست

استرها مشتق شده از کربوکسیلیک اسیدها هستند. کربوکسیلیک اسید دارای گروه عاملی −COOH است. در استر های جایگزین هیدروژن وصل شده به گروه عاملی کربوکسیل، یک گروه کربنی قرار گرفته است. این گروه کربنی میتواندیک گروه آلکیل باشد همانند، متیل یا اتیل و یا دارای حلقه بنزنی همانند فنیل باشد. رایج ترین نوع این مواد ، اتیل اتانوئات است و در این ساختار، هیدروژن گروه −COOH با یک گروه اتیل مستقر شده است.

گلیسیریدهایی که از استر هایی که اسید چرب گلیسرول تشیل شده اند در بیولوژی نقش مهمی را دارند. استرهایی که درای جرم مولکولی کمی هستند اکثرا در عطر ها و اسانس ها استفاده می شوند. جز اصلی ساختار DNA فسفو استرها تشکیل میدهند. استرهای نیترات ها مانند نیتروگلیسیرین قابلیت انفجاری دارند در صورتی که پلی استر ها معمولا در محصولات پلاستیکی استفاده میشوند. این مواد اغلب بویی شیرین دارند و حلال های بسیار قویی هستند. که در تولید پلاستیک و مواد براق کننده و رزین ها مورد استفاده قرار میگیرند.

خواص فیزیکی

استرهای نقطه جوشی بسیار مشابه به نقطه جوش آلدهیدها و کتون ها با مقدار یکسان اتم کربن دارند. این مواد به علت داشتن مولکول های قطبی، نیروی دوقطبی-دوقطبی و واندروالس را شامل میشوند. اما این ویزگی سبب نمیشود تا استر ها در ساختارشان پیوند هیدروژنی داشته باشند. و به همین علت نقطه جوش کمترینی نسبت به اسید ها با مقدار یکسان کربن دارند.

ساختار استر

این مواد به علت داشتن گروه کربونیل، زاویه پیوندی 120 درجه برای پیوندهای C–C–O و O–C–O دارند. برعکس آمیدها ، این مواد در فرم ساختارشان دارای گروه های عاملی انعطاف پذیری هستند. این خاصیت انعطاف پذیری بالا و همچنین درصد قطبیت کم آن ها در خواص فیزیکی بیشتر نمایان میگردد. که نتیجه این خاصیت این است که مولکول هی استر ها استحکام کمی دارند (نقطه ذوب پایین تری دارند) و از آمید های منتاظر با خود فرا تر هستند.

انواع استرها

چربي ها يا روغن هاي طبيعي
استر هاي مشتق شده از روغن ها
استر هاي اولئات و استئارات
استر هاي ديمرات و ايزو استئارات
استر هاي پلي ال
استر هاي مشتق شده از نفت
دي استر ها
استر هاي آروماتيكي ( فتالات ها و تري مليتات ها )
استر هاي پلي ال ( اسيد هاي چرب با زنجيره كوتاه )

کاربرد استرها

از این محصولات به عوان حلال در صنایع مختلفی استفاده میکنند از جمله استرهای فسفریک اسید که در محصولات حشره کش و سلاح های شیمیایی مورد استفاده است. از استرهای نیترو اسید برای افزایش سرعت اشتعال در موتورهای دیزلی و در علوم پزشکی برای مدارای آهژین (ایزوآمین نیتریک) استفاده میکنند. و همچنین از استرهای نیتریک اسید مخصوصا گلیسیرین تری نیترات در محصولات منفجره مورده استفاده اند.